De 5 fasen van BHV vormen een gestructureerde aanpak voor bedrijfshulpverlening die je helpt om effectief te handelen tijdens noodsituaties. Deze fasen zijn: preventie en voorbereiding, alarmering en melding, evacuatie en ontruiming, hulpverlening en bestrijding, en nazorg en evaluatie. Door deze systematische werkwijze te volgen, voorkom je chaos en zorg je voor een veilige werkomgeving waarbij iedereen weet wat er van hem verwacht wordt tijdens een calamiteit.
Wat is BHV en waarom zijn de 5 fasen zo belangrijk?
BHV staat voor bedrijfshulpverlening en is de georganiseerde manier waarop je als organisatie omgaat met noodsituaties op de werkvloer. Het gaat om veel meer dan alleen een wettelijke verplichting – het is je eerste verdedigingslinie tegen calamiteiten zoals brand, ongevallen of andere noodsituaties. De gefaseerde aanpak zorgt ervoor dat je niet in paniek raakt maar stap voor stap de juiste handelingen uitvoert.
De vijf fasen helpen je om chaos te voorkomen doordat iedereen precies weet wat zijn rol is. Vanaf het moment dat je preventieve maatregelen neemt tot aan de evaluatie achteraf, elke fase heeft zijn eigen taken en verantwoordelijkheden. BHV’ers spelen hierbij een belangrijke rol als getrainde medewerkers die eerste hulp kunnen verlenen, brand kunnen bestrijden en een gebouw veilig kunnen evacueren.
Binnen elke organisatie zijn minimaal twee BHV’ers per groep van 15 medewerkers nodig. Deze mensen volgen een BHV-opleiding waarin ze leren hoe ze adequaat kunnen handelen tijdens verschillende soorten noodsituaties.
Welke 5 fasen doorloop je bij een calamiteit volgens het BHV-protocol?
Het BHV-protocol bestaat uit vijf duidelijk afgebakende fasen die je systematisch doorloopt bij een calamiteit. Deze gefaseerde aanpak zorgt ervoor dat je niets belangrijks over het hoofd ziet en dat alle aspecten van de noodsituatie worden aangepakt.
De eerste fase is preventie en voorbereiding, waarbij je risico’s in kaart brengt en maatregelen neemt om calamiteiten te voorkomen. Denk aan het opstellen van noodplannen, het trainen van BHV’ers en het onderhouden van veiligheidsmiddelen zoals brandblussers en EHBO-koffers.
De tweede fase, alarmering en melding, treedt in werking zodra er daadwerkelijk iets gebeurt. Je alarmeert de hulpdiensten, informeert collega’s en zet het evacuatieproces in gang. Communicatie is hier van levensbelang – iedereen moet weten wat er aan de hand is en wat er van hem verwacht wordt.
Tijdens de derde fase, evacuatie en ontruiming, begeleid je alle aanwezigen naar een veilige plek. BHV’ers controleren of niemand achterblijft en begeleiden mensen naar de verzamelplaats. Ze houden rekening met mensen die extra hulp nodig hebben, zoals bezoekers die het pand niet kennen of collega’s met een beperking.
De vierde fase betreft hulpverlening en bestrijding. Terwijl het gebouw wordt ontruimd, kunnen getrainde BHV’ers eerste hulp verlenen aan gewonden of een beginnende brand proberen te blussen. Ze doen dit alleen als het veilig is – hun eigen veiligheid staat altijd voorop.
De laatste fase is nazorg en evaluatie. Na afloop van de calamiteit vang je betrokkenen op, evalueer je het verloop en pas je waar nodig procedures aan. Deze fase wordt vaak onderschat maar is net zo belangrijk als de andere fasen.
Hoe bereid je je voor op de preventie- en voorbereidingsfase?
De preventie- en voorbereidingsfase vormt de basis van effectieve bedrijfshulpverlening. In deze fase leg je het fundament voor een veilige werkomgeving door risico’s te identificeren en maatregelen te treffen om calamiteiten te voorkomen.
Begin met het uitvoeren van een grondige risico-inventarisatie. Loop door je hele gebouw en noteer alle potentiële gevaren: van overbelaste stopcontacten tot blokkeerde nooduitgangen. Betrek hierbij ook je collega’s – zij kennen hun werkplek het beste en kunnen wijzen op risico’s die jij misschien over het hoofd ziet.
Het opstellen van een adequaat noodplan is je volgende stap. Dit plan moet voor iedereen toegankelijk zijn en duidelijk beschrijven wie wat doet tijdens een calamiteit. Zorg dat het plan zichtbaar is in gangen en andere prominente locaties, ondersteund door noodverlichting en verlichte pictogrammen. Maak ook een duidelijke plattegrond waarop alle vluchtroutes, nooduitgangen en verzamelplaatsen staan aangegeven.
Training van BHV’ers is een belangrijk onderdeel van de voorbereiding. Zorg dat je voldoende mensen hebt opgeleid – minimaal twee per 15 medewerkers. Deze BHV’ers leren tijdens hun opleiding hoe ze moeten reanimeren, een AED gebruiken, branden blussen en een gebouw evacueren.
Onderhoud van veiligheidsmiddelen mag je niet vergeten. Controleer regelmatig of brandblussers nog werken, EHBO-koffers compleet zijn en noodverlichting functioneert. Maak hier een checklist voor zodat je niets vergeet.
Oefeningen zijn onmisbaar om te testen of je plannen in de praktijk werken. Organiseer minimaal één keer per jaar een ontruimingsoefening waarbij je het complete scenario doorloopt. Evalueer achteraf wat goed ging en wat beter kan, en pas je procedures hierop aan.
Wat moet je doen tijdens de alarmerings- en evacuatiefase?
Tijdens de alarmerings- en evacuatiefase komt het aan op snelle en duidelijke communicatie. Zodra je een calamiteit constateert, moet je direct het alarmeringsprotocol in werking stellen zonder tijd te verliezen.
De eerste stap is het alarmeren van de hulpdiensten via 112. Geef duidelijk aan wat er aan de hand is, waar het gebeurt en of er gewonden zijn. Blijf rustig en beantwoord alle vragen van de centralist. Zorg dat iemand de hulpdiensten opwacht bij de ingang om ze snel naar de juiste plek te kunnen leiden.
Tegelijkertijd moet je alle aanwezigen in het gebouw waarschuwen. Gebruik hiervoor het ontruimingsalarm of, als dat niet werkt, waarschuw mensen mondeling. BHV’ers nemen hierbij de leiding en geven duidelijke instructies: “Dit is geen oefening, verlaat rustig het gebouw via de dichtstbijzijnde nooduitgang.”
Het evacueren zelf moet gestructureerd verlopen. BHV’ers begeleiden mensen naar de nooduitgangen en controleren of ruimtes leeg zijn. Ze sluiten deuren achter zich om rookverspreiding tegen te gaan maar vergrendelen ze niet. Liften mogen tijdens een evacuatie nooit gebruikt worden.
Op de verzamelplaats controleer je of iedereen aanwezig is met behulp van tellijsten. Deze lijsten moet je altijd up-to-date houden, inclusief bezoekers. Mis je iemand, geef dit dan direct door aan de hulpdiensten – ga nooit zelf terug het gebouw in.
Speciale aandacht verdienen kwetsbare personen zoals mensen met een beperking, zwangere vrouwen of bezoekers die het pand niet kennen. Wijs van tevoren BHV’ers aan die specifiek verantwoordelijk zijn voor hun begeleiding. Zorg ook dat je weet waar eventuele evacstoelen staan voor mensen die geen trap kunnen lopen.
Waarom is de nazorgfase net zo belangrijk als de andere fasen?
De nazorgfase wordt vaak onderschat, maar is net zo belangrijk als de andere fasen van het BHV-protocol. In deze fase zorg je ervoor dat mensen de calamiteit goed kunnen verwerken en dat je organisatie leert van wat er gebeurd is.
Direct na het incident is opvang van betrokkenen je eerste prioriteit. Mensen kunnen geschrokken zijn, ook als ze fysiek ongedeerd zijn. Zorg voor een rustige ruimte waar ze tot zichzelf kunnen komen, bied een luisterend oor en schakel zo nodig professionele hulp in voor psychosociale ondersteuning.
De evaluatie van het BHV-optreden geeft je waardevolle inzichten. Organiseer zo snel mogelijk na het incident een evaluatiebijeenkomst met alle betrokken BHV’ers. Bespreek wat er goed ging en wat beter kon. Was de communicatie duidelijk? Verliep de evacuatie soepel? Werkten alle veiligheidsmiddelen naar behoren?
Het leren van de situatie betekent dat je je procedures aanpast waar nodig. Misschien bleek tijdens de evacuatie dat een vluchtroute te smal was of dat het verzamelpunt te dicht bij het gebouw lag. Pas je noodplan aan op basis van deze ervaringen en communiceer de wijzigingen naar alle medewerkers.
De 5 BHV-fasen samengevat: jouw checklist voor veiligheid
De 5 BHV-fasen vormen samen een compleet systeem voor veiligheid op de werkvloer. Met deze praktische checklist implementeer je stap voor stap een effectief BHV-systeem binnen je organisatie.
Fase 1 – Preventie en voorbereiding:
- Voer een risico-inventarisatie uit en documenteer alle gevaren
- Stel een duidelijk noodplan op met taken en verantwoordelijkheden
- Train voldoende BHV’ers (minimaal 2 per 15 medewerkers)
- Onderhoud veiligheidsmiddelen en controleer ze regelmatig
- Organiseer jaarlijks een ontruimingsoefening
Fase 2 – Alarmering en melding:
- Bel direct 112 bij een calamiteit
- Activeer het ontruimingsalarm
- Communiceer helder naar alle aanwezigen
- Wijs iemand aan om hulpdiensten op te vangen
Fase 3 – Evacuatie en ontruiming:
- Begeleid mensen naar de dichtstbijzijnde nooduitgang
- Controleer of ruimtes leeg zijn
- Sluit deuren maar vergrendel ze niet
- Verzamel op de afgesproken verzamelplaats
- Controleer aanwezigheid met tellijsten
Fase 4 – Hulpverlening en bestrijding:
- Verleen eerste hulp aan gewonden
- Probeer alleen te blussen als het veilig is
- Ondersteun hulpdiensten met informatie
- Houd toeschouwers op afstand
Fase 5 – Nazorg en evaluatie:
- Vang betrokkenen op en bied ondersteuning
- Evalueer het verloop met alle BHV’ers
- Pas procedures aan waar nodig
- Communiceer naar alle betrokkenen
Het implementeren van deze 5 fasen vraagt om commitment van je hele organisatie. Van directie tot werkvloer, iedereen moet begrijpen hoe belangrijk veiligheid is.
Investeer daarom in goede opleidingen, heldere communicatie en regelmatige oefeningen. Wil je professionele ondersteuning bij het opzetten van veiligheidsprotocollen? Masset helpt organisaties al meer dan 35 jaar met het creëren van een veilige werkomgeving. Van het opstellen van noodplannen tot het trainen van BHV’ers, wij zorgen ervoor dat je organisatie optimaal voorbereid is op elke situatie.
