Bij brandbeveiliging komen we twee belangrijke termen tegen die vaak door elkaar worden gebruikt: brandcompartimenten en brandwerende platen. Hoewel beide bijdragen aan veiligheid in gebouwen, hebben ze andere functies en toepassingen. Brandcompartimenten zijn delen van een gebouw die door constructies worden afgescheiden om brandverspreiding te beperken, terwijl brandwerende platen specifieke materialen zijn die in deze constructies worden gebruikt voor hun vuurwerende eigenschappen.
Wat is het verschil tussen brandcompartimentering en brandwerende platen?
De essentiële onderscheiding tussen deze twee concepten ligt in hun functie en toepassing. Brandcompartimentering is een methode waarbij een gebouw wordt opgedeeld in afzonderlijke zones om brand en rook te beperken tot een bepaald gebied. Het is een overkoepelend brandveiligheidsconcept dat verschillende bouwkundige maatregelen omvat. Brandwerende platen daarentegen zijn specifieke materialen die worden toegepast als onderdeel van brandwerende constructies.
Het doel van compartimentering is om vluchtwegen te beschermen en de brand te vertragen, zodat iedereen veilig kan evacueren en de brandweer tijd heeft om in te grijpen. Brandwerende platen zijn één van de middelen om dit doel te bereiken, naast andere materialen zoals brandwerende kitten, coatings en doorvoeringen.
Qua veiligheidsnormen moet brandcompartimentering voldoen aan wettelijke eisen die zijn vastgelegd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl, voorheen Bouwbesluit 2012). Deze normen schrijven voor hoe lang een brandcompartiment brand moet kunnen tegenhouden, afhankelijk van het gebouwtype en de gebruiksfunctie.
Wat zijn brandwerende platen precies?
Brandwerende platen zijn specifieke bouwmaterialen die ontworpen zijn om brand te weerstaan gedurende een bepaalde tijd. Ze worden toegepast in wanden, plafonds, vloeren en rond technische installaties om de verspreiding van vuur en rook te vertragen. Deze platen zijn er in verschillende soorten, elk met eigen eigenschappen en toepassingsgebieden.
De meest voorkomende types brandwerende platen zijn:
- Gipsplaten: Deze bevatten speciale toevoegingen zoals glasvezels die de brandwerendheid verhogen. Ze zijn relatief licht, makkelijk te verwerken en kosteneffectief.
- Cementgebonden platen: Deze zijn zwaarder en robuuster dan gipsplaten en bieden goede prestaties bij zowel brand als vocht. Ze worden vaak toegepast in vochtige ruimtes of bij constructies die hogere eisen stellen.
- Silicaatplaten: Dit zijn platen op basis van calciumsilicaat die extreem hoge temperaturen kunnen weerstaan. Ze worden toegepast waar zeer hoge brandwerendheid vereist is.
Brandwerende platen bieden niet alleen weerstand tegen vuur maar beperken ook de temperatuuroverdracht. Hierdoor beschermen ze de achterliggende constructie en voorkomen ze dat de brand zich via warmtegeleiding verspreidt naar andere ruimtes.
Hoe werkt brandcompartimentering?
Brandcompartimentering is gebaseerd op het principe dat je een gebouw opdeelt in afzonderlijke zones die brand en rook kunnen tegenhouden gedurende een wettelijk bepaalde tijd. Elke zone (compartiment) wordt omsloten door brandwerende scheidingsconstructies zoals wanden, vloeren en plafonds.
Het concept werkt als volgt: bij brand blijft deze beperkt tot het compartiment waar deze is ontstaan. Dit geeft mensen in andere delen van het gebouw tijd om veilig te evacueren en de brandweer de mogelijkheid om de brand effectief te bestrijden.
Volgens de wettelijke vereisten in het Bbl moet elk brandcompartiment een minimale weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO) hebben. Deze weerstand wordt uitgedrukt in minuten en varieert meestal tussen 30, 60 en 120 minuten, afhankelijk van het gebouwtype en de gebruiksfunctie.
Brandcompartimentering wordt in verschillende gebouwtypes anders geïmplementeerd:
- In woningen zijn vaak de individuele appartementen aparte brandcompartimenten
- In kantoorgebouwen kunnen verdiepingen of afdelingen als compartimenten functioneren
- In zorginstellingen zijn vaak kleinere compartimenten nodig vanwege beperkte mobiliteit van aanwezigen
Een belangrijke aanvulling is dat voor hoge gebouwen (hoger dan 50 meter) waar mensen slapen, zoals woningen en zorginstellingen, sinds kort een extra brandwerendheidseis van 120 minuten geldt tussen compartimenten die meer dan 20 meter in hoogte van elkaar liggen.
Wanneer kies je voor brandwerende platen en wanneer voor brandcompartimentering?
De keuze tussen brandwerende platen en volledige brandcompartimentering hangt af van verschillende factoren. In feite is dit geen of-of keuze: brandwerende platen zijn vaak onderdeel van brandcompartimentering, maar niet alle brandwerende oplossingen vereisen deze platen.
Je kiest voor brandwerende platen wanneer:
- Je specifieke constructieonderdelen brandwerend moet maken
- Bestaande wanden of plafonds een upgrade nodig hebben qua brandwerendheid
- Gewicht en dikte van de constructie beperkt moeten blijven
- Er sprake is van doorvoeringen of openingen die afgedicht moeten worden
Je kiest voor volledige brandcompartimentering wanneer:
- Wettelijke eisen dit voorschrijven (bijvoorbeeld in zorggebouwen of hoge gebouwen)
- Het gebouw meerdere gebruiksfuncties heeft
- Er sprake is van verhoogd brandrisico door activiteiten of opslag
- De vluchtveiligheid extra bescherming vereist
De keuze wordt ook beïnvloed door het gebouwtype. In een ziekenhuis met verminderd zelfredzame personen zijn de eisen aan brandcompartimentering strenger dan in een kantoorgebouw. Voor gebouwen hoger dan 30 meter met verminderd zelfredzame personen gelden zelfs extra strenge eisen.
Welke brandwerendheidsklassen bestaan er voor brandwerende platen?
Brandwerende platen worden geclassificeerd volgens verschillende Europese normen die de brandwerendheid bepalen. De belangrijkste classificaties zijn:
- Brandklasse (reactie op brand): Van A1 (niet brandbaar) tot F (geen prestatie bepaald), waarbij A2 en B vaak worden voorgeschreven voor gevels
- Brandwerendheid (weerstand tegen brand): Uitgedrukt in minuten: EI 30, EI 60, EI 90 of EI 120
De EI-classificatie geeft aan hoe lang een constructie haar functie behoudt tijdens brand:
- E (Integriteit): Hoe lang de constructie fysiek intact blijft
- I (Isolatie): Hoe lang de constructie de temperatuuroverdracht beperkt
Deze klassen worden bepaald door gestandaardiseerde tests waarbij platen worden blootgesteld aan vuur onder gecontroleerde omstandigheden. Recent zijn de eisen voor hoge gebouwen aangescherpt: voor gevels boven 50 meter is de eis verhoogd van brandklasse B naar A2.
De certificering van brandwerende materialen is essentieel voor de praktische toepassing. Zonder juiste certificaten kunnen verzekeraars bij schade problemen maken en kunnen er juridische consequenties zijn als niet aan de wettelijke eisen wordt voldaan.
Wat zijn de kosten van brandcompartimentering versus brandwerende platen?
Bij het afwegen van brandveiligheidsoplossingen spelen kosten uiteraard een belangrijke rol. De investering in brandcompartimentering is doorgaans hoger dan alleen het toepassen van brandwerende platen, maar het vergelijken is niet eenvoudig omdat brandwerende platen vaak onderdeel zijn van compartimentering.
Kostenfactoren voor brandwerende platen:
- Type plaat: silicaatplaten zijn duurder dan gipsplaten
- Brandwerendheidsklasse: hogere weerstanden betekenen hogere kosten
- Oppervlakte: hoeveelheid te bekleden oppervlak
- Installatiecomplexiteit: doorvoeringen en aansluitingen verhogen de arbeidskosten
Kostenfactoren voor volledige brandcompartimentering:
- Aantal en grootte van de compartimenten
- Benodigde weerstandsduur (30, 60 of 120 minuten)
- Integratie van installaties zoals ventilatie en elektra
- Brandwerende deuren en doorvoeringen
Op lange termijn moet je ook rekening houden met onderhoudskosten. Brandwerende doorvoeringen moeten regelmatig worden geïnspecteerd, en bij wijzigingen in het gebouw moet de brandwerendheid opnieuw worden beoordeeld.
Brandveiligheid optimaliseren: de juiste keuze voor uw situatie
Het kiezen van de juiste brandveiligheidsoplossing vraagt om maatwerk. De ideale aanpak combineert vaak verschillende technieken en materialen, waaronder brandcompartimentering en brandwerende platen. Bij het bepalen van de meest geschikte oplossing kijk je naar gebouwfunctie, gebruikers, wettelijke eisen en risicofactoren.
Belangrijke overwegingen zijn:
- Voldoen aan actuele wet- en regelgeving zoals het Bbl
- Aanwezigheid van kwetsbare gebruikers in het gebouw
- Mogelijke ontstekingsbronnen en brandlast
- Bestaande bouw versus nieuwbouw
- Balans tussen kosten en veiligheid
Bij Masset helpen we je graag bij het bepalen van de juiste brandveiligheidsoplossing voor jouw specifieke situatie. Met meer dan 35 jaar ervaring in de beveiligingsindustrie begeleiden onze specialisten je door het volledige proces, van analyse en advies tot implementatie en certificering. We zorgen ervoor dat jouw brandveiligheidsmaatregelen niet alleen voldoen aan de wettelijke eisen, maar ook optimaal zijn afgestemd op de risico’s en kenmerken van jouw gebouw.
